โครงการ ฟื้นวิถีวัฒนธรรมชุมชนปกาเกอะญอ

ตามธรรมเนียมของชุมชนปกาเกอะญอในอดีตนั้น  มีวิถีที่ผูกพันกันระหว่างคนกับคน     คนกับธรรมชาติ  และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติอย่างแนบแน่น  โดยเฉพาะในความผูกพันระหว่างคนกับธรรมชาตินั้น ได้มีการแสดงออกเป็นรูปธรรมอย่างชัดเจนผ่านป่าความเชื่อตามจารีตของ  ปกาเกอะญอหลายอย่าง อาทิเช่น ป่าต่าเดโดะ  ป่าเดะหมื่อเบอ  ป่าพื้นที่เก่อชอโรแม เป็นต้น และป่าที่สำคัญอีกป่าที่ไม่พูดถึงไม่ได้ คือ ป่าเดปอถู่ หรือป่าสะดือ เป็นป่าเกิดสำหรับคนปกาเกอะญอ เป็นการแจ้งเกิดต่อสรรพสิ่งบนโลกนี้ด้วยการถ่อมและแสดงความคาราวะขอเป็นส่วนหนึ่งชีวิตเล็กๆ ของสรรพสิ่ง   เมื่อคนในชุมชนมีรกหรือสะดือมารวมอยู่ในที่เดียวกัน จิตใจและวิญญาณของคนในชุมชนก็อยู่ที่เดียวกัน  แม้ว่าบางเวลาสมาชิกในชุมชนอาจต้องจากชุมชนไปที่ห่างไกล สู่เมืองใหญ่ สู่ทะเล แต่เมื่อรกหรือสะดือเกิดของตนเองอยู่ที่ชุมชน  ความผูกพันต่อชุมชนย่อมตัดไม่ขาด จนคนปกาเกอะญอบางคนกล่าวว่า ถึงแม้ว่าจะต้องเดินทางไปไกลจากชุมชนเพียงใด แต่ขอกลับมาตายที่บ้านเกิดของตนเอง อาจกล่าวได้ว่า…