วัฒนธรรม “เดปอถู่” เชื่อมสายใยคนกับป่า บ้านห้วยส้มป่อย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่

เมื่อวันที่ 17–18 กรกฎาคม 2568 ที่ผ่านมา บ้านห้วยส้มป่อย หมู่ 8 ตำบลดอยแก้ว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ได้จัดกิจกรรมฟื้นฟูวัฒนธรรมและพิธีกรรม “เดปอถู่” ซึ่งสะท้อนความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างชุมชนกับผืนป่า โดยความร่วมมือของคณะกรรมการกลุ่มอนุรักษ์บนพื้นที่สูงอำเภอจอมทอง บ้านห้วยส้มป่อย มูลนิธิภูมิปัญญาชาติพันธุ์ คณะกรรมการแก้ไขปัญหาชาวกะเหรี่ยงจังหวัดเชียงใหม่ วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ รวมถึงองค์กรภาคี ได้แก่ มูลนิธิชนเผ่าพื้นเมืองเพื่อการศึกษาและสิ่งแวดล้อม (IPF) และมูลนิธิรักษ์ไทย
.
กิจกรรมครั้งนี้จัดขึ้นภายใต้แนวคิด “เดปอถู่ สายใยคนกับป่า” โดยมีวัตถุประสงค์สำคัญ 3 ประการ ได้แก่
1.สืบสานวัฒนธรรมและฟื้นฟูพิธีกรรมการจัดการทรัพยากรธรรมชาติตามจารีตประเพณีของชาวปกาเกอะญอ
2.เสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรภาคีเพื่อสร้างแนวทางพัฒนาร่วมกันในอนาคต
3.ฟื้นฟูแนวเขตป่าอนุรักษ์และพื้นที่ต้นน้ำที่เป็นศูนย์รวมความเชื่อของชุมชน
.
“เดปอถู่” คือพิธีกรรมที่สื่อถึงสายสัมพันธ์ของเด็กกับธรรมชาติ โดยเมื่อมีเด็กเกิดใหม่ พ่อจะนำรกใส่กระบอกไม้ไผ่แล้วนำไปผูกไว้กับต้นไม้ ซึ่งจะถือเป็นต้นไม้ประจำตัวของเด็กคนนั้นและจะไม่ถูกทำลาย นับเป็นการอนุรักษ์ป่าในรูปแบบของความเชื่อที่ลึกซึ้ง ภายในงานมีการผูกเดปอถู่ การแสดงดนตรีชนเผ่าโดย “จุ๊ย เตหน่ากู” และนิทรรศการให้ความรู้จากมูลนิธิภูมิปัญญาชาติพันธุ์และมูลนิธิรักษ์ไทย นอกจากนี้ยังมีเวทีเสวนาในหัวข้อ “การจัดการทรัพยากรโดยชุมชน” โดยมีผู้แทนจากหน่วยงานรัฐ องค์กรพัฒนาเอกชน และภาคประชาชนเข้าร่วม
.
อีกหนึ่งกิจกรรมที่สร้างสีสันให้กับงาน คือการแสดงของนักเรียนจากศูนย์เด็กเล็กโรงเรียนบ้านห้วยส้มป่อย และกิจกรรมระบายสีภาพ “เดปอถู่” เพื่อส่งเสริมให้เด็กมีความกล้าแสดงออก รักศิลปะ และเรียนรู้วัฒนธรรมท้องถิ่น
.
ในขณะเดียวกัน มูลนิธิภูมิปัญญาชาติพันธุ์ยังได้ดำเนินโครงการ “ลดเหล้า ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้” โดยการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ซึ่งขณะนี้มีชาวบ้านที่ตั้งใจลดหรือเลิกเหล้ากว่า 20 ราย มีการติดตามผลอย่างต่อเนื่องทั้งในระดับบุคคลและครอบครัว พร้อมทั้งจัดกิจกรรมศึกษาดูงานทั้งด้านการเลิกเหล้าและพัฒนาอาชีพในพื้นที่ต่าง ๆ เช่น บ้านป่าดำ อ.บ้านโฮ่ง จ.ลำพูน วิสาหกิจชุมชนแม่ขนิเหนือ อ.หางดง และแปรรูปสมุนไพรบ้านตับเต่า
.
กิจกรรมในครั้งนี้ไม่เพียงเป็นการฟื้นฟูวัฒนธรรมและจิตวิญญาณของชุมชนเท่านั้น แต่ยังเป็นต้นแบบของการพัฒนาอย่างมีส่วนร่วม ที่เชื่อมโยงคน ป่า และอนาคตที่ยั่งยืนของชาวบ้านห้วยส้มป่อยอย่างเป็นรูปธรรม.